Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de noodzaak van gezonde bijen voor de duurzame landbouw en de uitdagingen voor het Brussels Gewest

Indiener(s)
Ariane de Lobkowicz
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 1470)

 
Datum ontvangst: 19/04/2023 Datum publicatie: 27/07/2023
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 22/23 Datum antwoord: 18/07/2023
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
16/06/2023 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Laat ik het onderwerp van mijn toespraak van vandaag inleiden door te wijzen op het toenemende belang van de bescherming van ons leefmilieu en de bevordering van duurzame landbouwpraktijken. Het Europees burgerinitiatief (ECI) "Red de bijen en de boeren" heeft veel belangstelling geoogst onder de Europese burgers, met meer dan een miljoen handtekeningen die zijn verzameld sinds de lancering in september 2019.

Het belangrijkste doel van het initiatief is om het behoud van biodiversiteit en voedselzekerheid in Europa te waarborgen door de grote uitdagingen van klimaatverandering, vervuiling en biodiversiteitsverlies aan te pakken.

Het ECI "Red de bijen en de boeren" stelt concrete maatregelen voor om ons milieu te beschermen en boeren te ondersteunen tijdens de overgangsfase naar duurzamere praktijken.

Deze maatregelen omvatten:

1. De uitfasering van synthetische pesticiden tegen 2035. Niet minder dan 80% van de werkzame stoffen die op Europees niveau als zeer toxisch worden beschouwd, worden echter nog steeds in België gebruikt, volgens een studie die in La Libre Belgique wordt geciteerd door Nature&Progrès en PAN Europe. Deze twee verenigingen beschuldigen de Belgische staat er ook van ten onrechte tijdelijke afwijkingen toe te staan voor pesticiden die op Europees niveau verboden zijn wegens een te hoge toxiciteit.

2. Het herstel van de biodiversiteit door gewassen te diversifiëren en bestuivers te ondersteunen. Volgens de VN, geciteerd door de Europese Raad, bestuiven bijen 71 van de 100 gewassen die 90% van het voedsel in de wereld leveren, maar de bestuivende insectenpopulaties zijn de laatste jaren ingestort.

3. Steun bieden aan boeren om milieuvriendelijke landbouwpraktijken toe te passen.

Als gewestelijk parlementslid voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ben ik me ervan bewust dat onze gewestregering een belangrijke rol  heeft in het ondersteunen en promoten van de doelstellingen van dit ECI.

Natuurlijk ben ik me ervan bewust dat landbouw niet de belangrijkste economische activiteit is in ons gewest. Toch is het verre van uitgesloten en neigt het er integendeel naar zich te ontwikkelen, vooral dankzij initiatieven van uw diensten zoals het Good Food plan.

En dus, hoewel we een dichtbevolkt stadsgewest zijn, is het essentieel dat we ons inzetten voor het beschermen van de biodiversiteit en het bevorderen van duurzame landbouwpraktijken in de omliggende plattelandsgebieden, die een directe impact hebben op onze levenskwaliteit en voedselzekerheid.

In deze context wil ik u de volgende vragen stellen:

1. Neemt u op gewestelijk niveau concrete maatregelen  om de doelstellingen van het ECI "Red de bijen en de boeren" te ondersteunen, in het bijzonder met betrekking tot het uitfaseren van synthetische pesticiden en het ondersteunen van boeren tijdens de overgangsfase?

2. Zullen er initiatieven worden genomen of samenwerkingen worden opgezet om het gebruik van synthetische pesticiden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en omgeving te verminderen, rekening houdend met de gewestelijke bevoegdheden?

3. Zijn er momenteel projecten of acties  om de overgang naar duurzamere landbouwpraktijken die de biodiversiteit in ons gewest en zijn omgeving respecteren, aan te moedigen en te vergemakkelijken?

4. Hoe werkt de Brusselse Gewestregering samen met andere gewestregeringen, lidstaten en Europese instellingen om bij te dragen tot de doelstellingen van het  ECI en om een zekerdere en duurzamere toekomst te verzekeren voor onze landbouwers, ons leefmilieu en onze voedselvoorziening?

5. Hoe stimuleert en ondersteunt het Brussels Gewest onderzoek en innovatie op het vlak van duurzame landbouw om alternatieven voor synthetische pesticiden en landbouwpraktijken die het milieu en de biodiversiteit respecteren, te identificeren en te promoten?
 
 
Antwoord    1.
Het Brussels Gewest boekt sinds 2016 vooruitgang op dit gebied, met name via de Good Food-strategie en het Programma voor Pesticidenreductie. Die recent vernieuwde documenten en de recente gewestelijke strategie voor bestuivers hebben de ambities van het Gewest op dit vlak nog versterkt.
Wat de vermindering van pesticiden betreft, is het Brussels Gewest het enige Gewest dat neonicotinoïden en gelijkaardige stoffen heeft verboden en dat systematisch negatieve adviezen uitbrengt bij de goedkeuring van nieuwe producten van dat type of bij het toekennen van federale afwijkingen voor producten die door Europa verboden zijn. Het Gewest stelt het oneerlijke karakter van die federale afwijkingen al jaren aan de kaak en dit is nu bevestigd door het Hof van Justitie van de Europese Unie. Ik kan u dus enkel doorverwijzen naar federaal minister Clarinval voor vragen over vergunningen voor het in de handel brengen van producten.
In het kader van het nieuwe Programma voor Pesticidenreductie richt Leefmilieu Brussel zich vooral op het controleren van het feitelijke gebruik van deze stoffen in de landbouw. Wat een breder verbod op ‘synthetische pesticiden’ betreft, worden verschillende scenario’s onderzocht door Leefmilieu Brussel, dat de Europese discussies over de toekomstige regelgeving voor het gebruik van pesticiden op de voet volgt.
2.
Nu Vlaanderen zijn eigen voedingsstrategie heeft (‘Go4Food’), zijn er ook verkennende gesprekken aan de gang om te zien hoe de Brusselse en Vlaamse voedingsstrategieën elkaar kunnen versterken in de Rand. Met name de Vlaamse Landmaatschappij, het departement Omgeving, het departement Landbouw en Visserij, de provincie Vlaams-Brabant en Leefmilieu Brussel zijn belanghebbende partijen. Die verkennende gesprekken gaan hoofdzakelijk over het versterken van korte ketens en het promoten van een agro-ecologische aanpak.
3.
Via actielijn 1 van de Good Food-strategie wordt de ontwikkeling van een professionele agro-ecologische productie ondersteund. Agro-ecologische praktijken zijn gebaseerd op respect voor de natuur en het idee dat samenwerken met de natuur te verkiezen is boven vechten tegen de natuur.
Onlangs werd de projectoproep ‘Good Food 2023: duurzame professionele stadslandbouw’ gepubliceerd. Dat is een wedstrijd waaraan landbouwers kunnen deelnemen en waarin de agro-ecologische visie duidelijk naar voren wordt gebracht. Er zijn vier categorieën waarin de agro-ecologische visie altijd belangrijk is, en er is één categorie specifiek voorzien voor agro-ecologische transitie of verdieping. Die categorie geeft zowel overtuigde als ‘conventionele’ landbouwers de kans om meer of geleidelijk te investeren in nieuwe praktijken, met als doel de biodiversiteit zowel boven als onder de grond te bevorderen. Die biodiversiteit en het vermijden van stoffen die schadelijk zijn voor alle levende organismen hebben ook een positief effect op bijenpopulaties en andere insecten, vogels, enz.


Naast die projectoproep ondersteunt het Brussels Gewest agro-ecologische landbouw via andere kanalen:
- de steun voor de FédéAU, de Brusselse federatie van professionals in de stadslandbouw, die een groot deel van de professionele landbouwers van het Gewest verenigt en vertegenwoordigt, en die de uitwisseling van ideeën en praktijken mogelijk maakt, op basis van een agro-ecologische visie;
- de terbeschikkingstelling van gronden, rechtstreeks door Leefmilieu Brussel of via de vereniging ‘Terre-en-vue’, aan nieuwe landbouwers op voorwaarde dat ze werken volgens de principes van de agro-ecologie.
4.
Zie het antwoord op vraag 2.
Het Gewest verdedigt ook zijn standpunten over het behoud van bestuivers en de evolutie/transitie van landbouwpraktijken binnen intra-Belgische overlegorganen zoals het Coördinatiecomité Internationaal Milieubeleid (CCIM) en de Interministeriële Conferentie voor het Landbouwbeleid (ICLB).
5.
Het Gewest ondersteunt contacten tussen conventionele landbouwers met een landbouwactiviteit in het Brussels Gewest. Op basis van die contacten worden projecten voorgesteld die kunnen bijdragen tot een transitie naar duurzame landbouw. Zo loopt er momenteel een studie met twee conventionele landbouwers over de mogelijke integratie van voederbomen in hun bedrijf.