Schriftelijke vraag betreffende de verscheidenheid aan bomen en planten die door Leefmilieu Brussel worden gezaaid en verplant in het Brussels Gewest
- Indiener(s)
- Aurélie Czekalski
- aan
- Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 1499)
| Datum ontvangst: 12/07/2023 | Datum publicatie: 20/09/2023 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 22/23 | Datum antwoord: 12/09/2023 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 13/07/2023 | Ontvankelijk | Uitgebreid Bureau van het Parlement |
| Vraag | De terugkeer van de biodiversiteit in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft ook te maken met de verscheidenheid aan bomen en planten die geplant, gezaaid en verplant worden in de bloemperken en groenzones die beheerd worden door Leefmilieu Brussel. Ik heb u in augustus 2020 en september 2022 ook hiernaar gevraagd en wilde de evolutie opvolgen.
|
| Antwoord | 1. In een context van aanpassing aan de uitdagingen op het vlak van klimaat, demografie en behoud van hulpbronnen, en omwille van het behoud en de verrijking van de biodiversiteit en de verfraaiing van de parken, diversifieert Leefmilieu Brussel de planten die het kiest voor de groene ruimten die het beheert. Zo werden in 2022 bijna 554 verschillende soorten en/of cultivars aangeplant in de gewestelijke groene ruimten, als volgt uitgesplitst: - 66 soorten en/of cultivars houtgewassen van het type grote struiken, beveerde bomen of hoogstambomen; - 99 soorten en/of cultivars houtgewassen van het type kleine struiken, haag- en bosplanten; - 111 soorten en/of cultivars vaste planten; - 27 soorten en/of cultivars tweejarige planten; - 131 soorten en/of cultivars eenjarige planten; - 60 soorten en/of cultivars verwilderingsbollen; - 60 soorten en/of cultivars bloembollen. De keuzes worden gemaakt op basis van bepaalde criteria, behoeften of kansen: - renovatie of herstel van ruimten en inrichtingen; - vervanging van planten na extreme gebeurtenissen (droogte, storm, enz.); - beheerplannen van bosgebieden of Natura 2000-gebieden; - verbetering en versterking van de draagkracht voor biodiversiteit; - creatie van nieuwe functies (boomgaarden, moestuinen, speelpleinen, enz.), visuele schermen (goede burenrelaties) of materialisatie van grenzen; - versterking van koelte-eilanden; - wensen van de bewoners. De keuzes van de variëteiten worden geleid door criteria die voor het hele gewest gelden: - omgevingsomstandigheden: bodemsoort (pH, vochtigheid, structuur, mogelijke verontreiniging), blootstelling (schaduw, halfschaduw, zon), microklimaat (blootgesteld, beschermd, enz.); - biodiversiteit: creëren, behouden of versterken van de connectiviteit en leefgebieden voor plant- en diersoorten, beperken van de risico's op verspreiding van ziekten en plagen (diversificatie van beplantingen, beperking van grootschalige monospecifieke aanplantingen); - structuur van de site: landschapselementen en architecturale compositie-elementen (plantenmassa's en lineaire elementen, bomenrijen of geïsoleerde bomen, bosjes, groene kamers, enz.); - sociale context: functies en gebruiksintensiteit van de site, participatieve benaderingen; - historische context: in het geval van erfgoedsites is de plantkeuze onderworpen aan bepaalde regels (volgens de beschermingsgraad) en aan een praktijk zoals gedefinieerd in het Handvest van Florence; - verfraaiing: bloemen, vruchten, gebladerte (groenblijvend, herfstkleuren, enz.); - economie: kostprijs van de aankoop van de planten, kostprijs van de aanplantingen (inclusief materialen en logistiek) en van het onderhoud ervan (op korte, middellange en lange termijn); - duurzaamheid: duurzaamheid van de aanleg (bv. vervanging van eenjarige planten door vaste planten), keuze voor planten met een kleinere omvang voor een beter aanslaan, enz. 2. Het is beter om van houtgewassen te spreken dan van bomen, omdat de exemplaren die bomen kunnen worden bij aankoop vaak slechts een enkele stam van 60 tot 100 cm vormen. Aan de andere kant kunnen struiken heel hoog worden en groter worden dan wat gewoonlijk een boom wordt genoemd als er niet wordt gesnoeid: van 6 tot 8 meter. In 2019: Soorten en/of cultivars houtgewassen => grote struiken, beveerde bomen of hoogstambomen voor een totaal van 101 aangeplante exemplaren, als volgt uitgesplitst: - 7 exemplaren Zone West Dienst 1 (Kattebroek); - 10 exemplaren Zone West Dienst 2 (Albertpark, Bospark, enz.); - 55 exemplaren Zone West Dienst 3 (Chinees Paviljoen, Koloniale Tuin, enz.); - 11 exemplaren Zone West Dienst 4 (Kauwberg); - 108 exemplaren Zone Oost Dienst 1 (Park van Woluwe, NMBS-wandeling, enz.); - 1 exemplaar Zone Oost Dienst 2 (Appelbloesemgaarde); - 3 exemplaren Zone Centrum Dienst 1 (Jubelpark); - 16 exemplaren Zone Centrum Dienst 2 (Kruidtuin, Congreskolom, enz.); - 9 exemplaren Zone Centrum Dienst 3 (Thurn & Taxis). Soorten en/of cultivars houtgewassen => kleine struiken, haag- en bosplanten voor een totaal van 1.615 aangeplante exemplaren, als volgt uitgesplitst: - 490 exemplaren Zone West Dienst 1 (Wilderbos); - 1.125 exemplaren Zone West Dienst 2 (Dudenpark). In 2020: 113 soorten en/of cultivars houtgewassen => grote struiken, beveerde bomen of hoogstambomen voor een totaal van 622 aangeplante exemplaren, als volgt uitgesplitst: - 2 exemplaren Zone West Dienst 1 (Scheutbos); - 350 exemplaren Zone West Dienst 2 (Albertpark, Dudenpark); - 92 exemplaren Zone West Dienst 3 (Chinees Paviljoen, Koloniale Tuin, enz.); - 11 exemplaren Zone West Dienst 4 (Kauwberg); - 108 exemplaren Zone Oost Dienst 1 (Park van Woluwe, NMBS-wandeling, enz.); - 45 exemplaren Zone Oost Dienst 2 (Massarttuin); - 1 exemplaar Zone Centrum Dienst 1 (Jubelpark); - 13 exemplaren Zone Centrum Dienst 2 (Kruidtuin). 122 soorten en/of cultivars houtgewassen => kleine struiken, haag- en bosplanten voor een totaal van 28.228 aangeplante exemplaren, als volgt uitgesplitst: - 1.125 exemplaren Zone West Dienst 1 (Marconipark); - 8.998 exemplaren Zone West Dienst 2 (Dudenpark); - 1.878 exemplaren Zone West Dienst 3 (Chinees Paviljoen, Koloniale Tuin, enz.); - 2.588 exemplaren Zone West Dienst 4 (Kauwberg, Dolez); - 7.079 exemplaren Zone Oost Dienst 1 (Reigerbospark, Park van Woluwe, NMBS-wandeling, enz.); - 762 exemplaren Zone Oost Dienst 2 (Massarttuin, Goede Herderpark); - 18 exemplaren Zone Oost Dienst 3 (Tournay-Solvaypark); - 1.772 exemplaren Zone Centrum Dienst 1 (Jubelpark); - 3.722 exemplaren Zone Centrum Dienst 2 (Kruidtuin, Terkameren, Zavel, Ten Bosch, enz.); - 304 exemplaren Zone Centrum Dienst 3 (Thurn & Taxis, Zennepark). In 2021: Soorten en/of cultivars houtgewassen => grote struiken, beveerde bomen of hoogstambomen voor een totaal van 185 aangeplante exemplaren, als volgt uitgesplitst: - 30 exemplaren Zone West Dienst 1 (Scheutbos); - 1 exemplaar Zone West Dienst 2 (Dudenpark); - 85 exemplaren Zone West Dienst 3 (Chinees Paviljoen, Koloniale Tuin, enz.); - 60 exemplaren Zone Oost Dienst 1 (Park van Woluwe, NMBS-wandeling, enz.); - 7 exemplaren Zone Centrum Dienst 1 (Jubelpark); - 2 exemplaren Zone Centrum Dienst 2 (Kruidtuin). Soorten en/of cultivars houtgewassen => kleine struiken, haag- en bosplanten voor een totaal van 11.108 aangeplante exemplaren, als volgt uitgesplitst: - 636 exemplaren Zone West Dienst 1 (Wilderbos); - 3.075 exemplaren Zone West Dienst 2 (Dudenpark); - 2.340 exemplaren Zone West Dienst 3 (Chinees Paviljoen, Koloniale Tuin, enz.); - 310 exemplaren Zone West Dienst 4 (Kauwberg); - 213 exemplaren Zone Oost Dienst 1 (Reigerbospark, Park van Woluwe, NMBS-wandeling, enz.); - 1.651 exemplaren Zone Oost Dienst 2 (Massarttuin, Bergojepark); - 18 exemplaren Zone Oost Dienst 3 (Tournay-Solvaypark); - 103 exemplaren Zone Centrum Dienst 1 (Jubelpark); - 2.320 exemplaren Zone Centrum Dienst 2 (Kruidtuin, Terkameren, Zavel, Ten Bosch, enz.); - 442 exemplaren Zone Centrum Dienst 3 (Thurn & Taxis). In 2022: 66 soorten en/of cultivars houtgewassen => grote struiken, beveerde bomen of hoogstambomen voor een totaal van 504 aangeplante exemplaren, als volgt uitgesplitst: - 249 exemplaren Zone West Dienst 1 (Zuun); - 30 exemplaren Zone West Dienst 2 (Dudenpark); - 26 exemplaren Zone West Dienst 3 (Chinees Paviljoen, Koloniale Tuin, enz.); - 100 exemplaren Zone West Dienst 4 (Sauvagèrepark, Kauwberg); - 59 exemplaren Zone Oost Dienst 1 (Park van Woluwe, NMBS-wandeling, enz.); - 8 exemplaren Zone Oost Dienst 2 (Massarttuin, Leybeek); - 32 exemplaren Zone Centrum Dienst 2 (Kruidtuin, Terkameren, Zavel, Ten Bosch, enz.). 99 soorten en/of cultivars houtgewassen => kleine struiken, haag- en bosplanten voor een totaal van 14.712 aangeplante exemplaren, als volgt uitgesplitst: - 916 exemplaren Zone West Dienst 1 (Zuun, Vogelenzang, Scheutbos); - 654 exemplaren Zone West Dienst 2 (Dudenpark); - 733 exemplaren Zone West Dienst 3 (Chinees Paviljoen, Koloniale Tuin, enz.); - 1.125 exemplaren Zone West Dienst 4 (Sauvagèrepark, Kauwberg); - 207 exemplaren Zone Oost Dienst 1 (Park van Woluwe, NMBS-wandeling, enz.); - 900 exemplaren Zone Oost Dienst 2 (Massarttuin, Leybeek); - 325 exemplaren Zone Oost Dienst 3 (Tournay-Solvaypark); - 4.425 exemplaren Zone Centrum Dienst 1 (Jubelpark); - 5.427 exemplaren Zone Centrum Dienst 2 (Kruidtuin, Terkameren, Zavel, Ten Bosch, enz.). 3. Zie het antwoord op vraag 2. De aanplantingen worden uitgevoerd in alle gewestparken die onder de bevoegdheid van Leefmilieu Brussel vallen, d.w.z. 109 sites met een totale oppervlakte van 515,92 ha eind 2022 (exclusief het Zoniënwoud, de randbossen en de natuurreservaten). Er wordt bijzonder aandacht besteed aan wijken met een tekort aan groene ruimten, zoals geïdentificeerd in het Natuurplan en volgens de oriënteringen van het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling. 4. In 2019 werd 196.082,14 euro toegewezen voor de aankoop van planten. Daarmee werden 390.562 planten aangekocht. De uitsplitsing naar type plant is als volgt: - 101 bomen: 43.509,00 euro - 1.615 struiken: 4.162,55 euro - 238.470 verwilderingsbollen: 65.483,20 euro - 86.396 bloembollen: 15.517,61 euro - 12.735 eenjarige planten: 15.090,50 euro - 5.210 tweejarige planten: 1.123,25 euro - 46.035 vaste planten: 51.296,03 euro In 2020 werd 273.091,39 euro toegewezen voor de aankoop van planten. Daarmee werden 396.760 planten aangekocht. De uitsplitsing naar type plant is als volgt: - 622 bomen: 75.099,00 euro - 28.228 struiken: 74.087,37 euro - 186.650 verwilderingsbollen: 26.861,51 euro - 95.795 bloembollen: 24.006,09 euro - 18.274 eenjarige planten: 16.527,90 euro - 33.695 tweejarige planten: 10.215,05 euro - 33.496 vaste planten: 43.068,47 euro In 2021 werd 174.731,01 euro toegewezen voor de aankoop van planten. Daarmee werden 557.009 planten aangekocht. De uitsplitsing naar type plant is als volgt: - 185 bomen: 18.106,60 euro - 11.108 struiken: 55.046,14 euro - 396.687 verwilderingsbollen: 36.293,57 euro - 67.837 bloembollen: 7.247,10 euro - 25.947 eenjarige planten: 26.475,05 euro - 32.920 tweejarige planten: 10.578,80 euro - 22.358 vaste planten: 20.983,75 euro In 2022 werd 184.769,48 euro toegewezen voor de aankoop van planten. Daarmee werden 308.816 planten aangekocht. De uitsplitsing naar type plant is als volgt: - 504 bomen: 35.009,50 euro - 14.712 struiken: 43.818,38 euro - 226.675 verwilderings- en bloembollen: 39.948,22 euro - 21.065 eenjarige planten: 8.874,38 euro - 4.561 tweejarige planten: 9.458,83 euro - 41.299 vaste planten: 47.660,17 euro 5. Eind 2022 bedroeg de waarde van de aan bedrijven gegunde overheidsopdrachten voor diensten voor het onderhoud van groene ruimten voor alle parken samen 3.186.299,14 euro. In datzelfde jaar stonden 136,56 fte tuinmannen in voor het onderhoud van de groene ruimten. 6. Ja, het aanpassen van de plantkeuze voor aanplantingen is onvermijdelijk geworden om de klimaatuitdagingen aan te gaan en bij te dragen aan het behoud van de hulpbronnen. Sommige inheemse boomsoorten hebben meer te lijden van deze chronische droogte dan andere. Leefmilieu Brussel kiest daarom soorten die beter aangepast zijn aan de klimaatverandering en geeft de voorkeur aan het aanplanten van kleinere bomen wanneer de context dat toelaat. De soorten bomen die momenteel worden aangeplant, moeten zijn aangepast aan de huidige klimaatomstandigheden, maar ook aan de verwachte klimaatomstandigheden over twintig of dertig jaar (bv. aanplant van zuidelijker soorten). Ook de aanplantmethodes evolueren naar massieven of rijen met gediversifieerde bomen, waarbij monocultuur zoveel mogelijk wordt uitgesloten. In bossen of beboste gebieden geven de beheerders de voorkeur aan het aanplanten van jonge exemplaren of, beter nog, spontane zaailingen, en selecteren zij de meest veelbelovende exemplaren. Wat de andere beplantingen betreft, kiezen de beheerders voor soorten en variëteiten die zijn aangepast aan de lokale context, die weinig water nodig hebben en waarvan de esthetiek de verfraaiing van de groene ruimten garandeert. Sinds vele jaren wordt in de aangeplante perken ook bodembedekking toegepast om de bodem vochtig te houden. 7. Het onderhoud van de gewestelijke groene ruimten gebeurt zowel in eigen beheer, door de teams van tuinmannen van Leefmilieu Brussel, als in onderaanneming via overheidsopdrachten voor diensten. Wat die laatste betreft, bestaan er verschillende bestekken en documenten die een kader bieden en richting geven aan de te nemen maatregelen: algemeen onderhoud van de groene ruimten, fytosanitaire opvolging en expertise, onderhoud van het bomenerfgoed (snoeien en kappen), beheerplannen van bosgebieden, Natura 2000-beheerplannen, enz. Die documenten en opdrachten vloeien voort uit de expertise en de competentiepolen die binnen Leefmilieu Brussel zijn ontstaan rond het beheer van groene ruimten (tuinmannen, landschapsarchitecten, bio-ingenieurs, biologen, enz.). 8. Leefmilieu Brussel heeft een dienst ‘Facilitator Natuur’ opgericht voor professionals in de groene sectoren, waaronder de gemeentelijke diensten. De dienst vormt een aanvulling op de adviezen die op vraag van de gemeenten kunnen worden gegeven in het kader van inrichtingsprojecten. De communicatie met de gemeentelijke groendiensten verloopt via verschillende kanalen, zoals workshops rond het ontwerpen van het referentiesysteem voor ecologisch beheer, conferenties en opleidingen rond biodiversiteit in de stad, en ook via een ondersteuningscel voor de gemeenten, die gesubsidieerd wordt in het kader van de vermindering van het pesticidegebruik en in de praktijk meer algemene aspecten in verband met het beheer van groene ruimten behandelt. Daarnaast leidt Leefmilieu Brussel het opstellen van Natura 2000-beheerplannen die een adequaat beheer van halfnatuurlijke milieus mogelijk maken. In het algemeen is elke overheidsinstantie echter verantwoordelijk voor het beheer van haar eigen groene ruimten. Verschillende participatieve initiatieven maken het ook mogelijk dat bewoners zich de openbare ruimte opnieuw toe-eigenen. De meest zichtbare voorbeelden daarvan zijn de collectieve moestuinen. |