Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de creatie van stille zones op scholen en werkplekken

Indiener(s)
Lotte Stoops
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 1568)

 
Datum ontvangst: 02/10/2023 Datum publicatie: 22/11/2023
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 23/24 Datum antwoord: 17/11/2023
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
05/10/2023 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag   

Momenten van stilte zijn noodzakelijk en iedereen zou daartoe toegang moeten hebben. Veelvuldige blootstelling aan lawaai heeft een negatieve impact op onze fysieke, mentale en sociale gezondheid en moet dus zoveel mogelijk worden beperkt. Studies hebben aangetoond dat lawaai onze prestaties op het werk en op school verminderen, de kans op fouten vergroot en onze motivatie vermindert. De cognitieve functies die het meest worden aangetast door te veel geluid zijn concentratie, geheugen en probleemoplossend vermogen. Maar er is ook goed nieuws: de schade die al is aangericht aan het brein door te veel blootgesteld te zijn geweest aan excessief geluid, zou hersteld kunnen worden door momenten van stilte in te lassen. Dit zou dus van groot belang zijn voor kinderen en mensen die reeds in benadeelde omstandigheden gehuisvest zijn. Dit besef deed de overlegcommissie verschillende aanbevelingen formuleren:

1. stille rustzones op scholen en werkplekken te creëren

2. werkgevers aan te moedigen om werknemers tijdens de werkdag momenten van stilte te gunnen

3. pauzes voor stilte en herbronning in te voeren, aangepast aan de verschillende sectoren (scholen, kantoren,...)

Deze aanbevelingen geven ook meteen ruimte aan een inclusievere werkplek of school want ook mensen met andere neurodiversiteiten kunnen heel wat voordeel halen aan een plek of momenten waarbij prikkels beperkt worden. 

Welke acties worden reeds ondernomen om deze aanbevelingen tegemoet te komen?

*   Is er reeds een bench mark gedaan met elders ingevoerde good practices? 

*   Werden scholen en werkplekken reeds bevraagd naar praktijken of gestimuleerd om hier werk van te maken? 
 
 
Antwoord    1.
Uw vraag benadrukt terecht de impact van geluidsoverlast, vooral in scholen, op leerlingen en leerkrachten. We kunnen daar de effecten op de kwaliteit van het leren aan toevoegen – geluidsoverlast genereert een gebrek aan begrip van de lesinhoud, stress en vermoeidheid – en op het schoolklimaat: spanningen, agressief gedrag, enz.


In sommige schoolrefters of op overdekte speelplaatsen zijn bijvoorbeeld geluidsniveaus van meer dan 90 dB(A) gemeten. Als leerlingen (en volwassenen) aan die geluidsniveaus worden blootgesteld, hebben ze een periode van rust nodig voordat ze hun normale cognitieve activiteit kunnen hervatten.

Daarom maakt Leefmilieu Brussel een prioriteit van het verbeteren van de akoestiek van schoolinfrastructuren en vooral van het bewustmaken van personeelsleden en leerlingen.

Bovenstaande aanbevelingen zijn verwerkt in de maatregelen van het plan ‘quiet.brussels’, met name:
- Maatregel 29: Binnen de gewestelijke Dienst Scholen een lawaaifacilitator aanstellen
- Maatregel 30: De voorafgaande audits en de geluidsisolatiewerken in scholen ondersteunen
- Maatregel 32: De burgers informeren en bewustmaken
- Maatregel 33: Het jonge publiek opvoeden
- Maatregel 34: De wetenschappelijke ontwikkelingen op het vlak van de impact van geluidshinder op de gezondheid opvolgen
- Maatregel 43: Bij de realisatie van nieuwe openbare voorzieningen rekening houden met het akoestische aspect
- Maatregel 45: De acties voor de bestrijding van geluidshinder op plaatselijke schaal ondersteunen

In het kader van die laatste maatregel werden twee subsidies toegekend naar aanleiding van de projectoproep ‘Lokale Geluidsplannen’ voor gemeentelijke scholen en kinderdagverblijven: een voor een akoestische audit in een school in Schaarbeek, en de andere voor geluidsisolatiewerken in verschillende lokalen in acht scholen en één kinderdagverblijf in Elsene.

Daarnaast zijn er geluidsmeetcampagnes uitgevoerd in scholen in samenwerking met de Regionale Cel voor Interventie bij Binnenluchtvervuiling (RCIB).


Het departement Geluid van de afdeling Vergunningen en Partnerschappen van Leefmilieu Brussel brengt dagelijks adviezen uit over projecten voor openbare voorzieningen in het kader van de raadplegings- en adviesprocedures die zijn vastgelegd in de wettelijke instrumenten voor ruimtelijke ordening.

Tot slot is er een reeks aanbevelingen, adviezen en hulp beschikbaar op de website van Leefmilieu Brussel: https://environnement.brussels/enseignement/gestion-des-etablissements/batiments-scolaires/comment-reduire-le-bruit-dans-votre-ecole?highlight=bruit.
Minder geluidsoverlast op school? Dat kan!| Onderwijs - Leefmilieu Brussel
Is er reeds een bench mark gedaan met elders ingevoerde good practices?
Leefmilieu Brussel heeft een dossier samengesteld voor leerkrachten met een aantal zeer praktische oplossingen:
https://environnement.brussels/enseignement/outils-pedagogiques/lenvironnement-sonore-explique-aux-enfants
https://leefmilieu.brussels/onderwijs/lesmateriaal/de-geluidsomgeving-uitgelegd-aan-kinderen

Bij het opstellen van het dossier heeft Leefmilieu Brussel onderzoek laten doen naar goede praktijken en ook ervaringen van scholen verzameld, zodat de voorgestelde oplossingen konden worden aangepast aan de realiteit van scholen. Leefmilieu Brussel staat ook in contact met het Centre d'information et de Documentation sur le bruit (CIDB, Frankrijk).


Ten slotte heeft het departement Geluid van de afdeling Vergunningen en Partnerschappen van Leefmilieu Brussel ook meegewerkt aan het opstellen van twee referentiedocumenten over de inrichting van scholen en hun omgeving:
- “De speelplaats herdacht. Gids voor de verbetering van de speelplaatsen in het Brussels Gewest”, perspective.brussels en Leefmilieu Brussel, 2021.
- “Mijn school, een kwaliteitsvolle plek”, perspective.brussels, 2018.
Werden scholen en werkplekken reeds bevraagd naar praktijken of gestimuleerd om hier werk van te maken?
Scholen zijn een doelgroep en er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar hun geluidscomfort en goede praktijken op het vlak van geluidsoverlast. Bijvoorbeeld:
- de opleiding van leerkrachten over de oorzaken en gevolgen van geluidsoverlast en over goede praktijken;
- de verspreiding van het bovengenoemd pedagogisch dossier;
- de jaarlijkse begeleiding van projecten waarvoor meer dan tien scholen zich kandidaat stellen. Met de hulp van deskundigen op dit gebied worden de leerkrachten en hun leerlingen bewust gemaakt van het probleem; ze voeren een audit uit in de school en implementeren een concreet actieplan. Resultaten zijn onder andere de invoering van stiltemomenten na elke pauze, ‘snoezelruimten’ en stille zones, de plaatsing van tennisballen onder de poten van stoelen om lawaai te verminderen, de reorganisatie van de middagpauze, de creatie van affiches en de organisatie van een geluidsweek om het bewustzijn in de hele school te verhogen, enz.

Wat de hierboven vermelde opleiding betreft: Leefmilieu Brussel organiseert elk jaar een opleiding over geluidsoverlast in scholen, gegeven door de vzw Empreintes. Die opleiding, getiteld ‘Agir sur le climat scolaire – apprendre à vivre ensemble en limitant les nuisances sonores – maternelle et primaire’ (‘Inwerken op het schoolklimaat – leren samenleven door de geluidsoverlast te beperken – kleuter- en lagere scholen’), helpt leerkrachten om zich vertrouwd te maken met het thema geluidsoverlast en om activiteiten te ontdekken die ze met hun leerlingen kunnen uitvoeren. Er worden ook kleine technische oplossingen voorgesteld om de geluidsoverlast in de klas en op school te verminderen.
Leefmilieu Brussel heeft geen informatie over werkplekken, die niet onder zijn bevoegdheden vallen.