Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de arbeidsomstandigheden van de Brusselse brandweerlieden.

Indiener(s)
Vincent De Wolf
aan
Ans Persoons, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bevoegd voor Stedenbouw en Erfgoed, Europese en Internationale Betrekkingen, Buitenlandse Handel en Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (Vragen nr 942)

 
Datum ontvangst: 24/10/2023 Datum publicatie: 29/01/2024
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 23/24 Datum antwoord: 29/01/2024
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
24/01/2024 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Aanvallen op brandweerlieden in Brussel lijken steeds gewoner te worden en nemen ongekende vormen en proporties aan. Onlangs nog hebben we vernomen dat brandweerlieden tijdens hun dienst werden bedreigd en aangevallen met een mes en dat hun ambulance werd gestolen. Gezien de ernst van die incidenten hebben sommige personeelsvertegenwoordigers een stakingsaanzegging ingediend. Zij roepen de Brusselse regering op om onmiddellijk krachtige maatregelen te nemen om het operationele personeel te beschermen en het goede verloop van de interventies in het belang van de Brusselaars te garanderen.

Die betreurenswaardige incidenten staan niet op zichzelf. Integendeel, ze getuigen van een algemene trend in vele Europese steden, zoals uw voorganger heeft toegegeven, die alleen door sociologische factoren kan worden verklaard.

Meer in het algemeen roepen die incidenten vragen op over de arbeidsomstandigheden van de Brusselse brandweerlieden. Die lijken te verslechteren door het gebrek aan veiligheid tijdens interventies, maar ook door de toenemende werkdruk voor het operationele personeel. Vertegenwoordigers van het personeel wijzen erop dat de overheid moeilijkheden ondervindt om op korte termijn een nieuwe wervingsreserve op te bouwen, terwijl er een grote behoefte is aan personeel. Ze veroordelen ook het stopzetten van het promotieproces voor de rang van luitenant na een meningsverschil tussen het kabinet en de brandweer. Tot slot vragen ze dat de opleidingen die door de overheid als prioritair worden beschouwd, beter zouden aansluiten bij de realiteit op het terrein. Kortom, al die factoren wijzen erop dat er nog veel verbeterpunten zijn die onderzocht moeten worden om de brandweer goed te laten functioneren.

  • Kunt u ons een update geven over de incidenten in kwestie en de omstandigheden waaronder brandweerlieden worden aangevallen tijdens interventies?

  • Welk gevolg is er gegeven aan het actieplan tegen aanvallen op hulpverleners? Welke veranderingen zult u voorstellen?

  • Hoe zit het met het deel dat gewijd is aan het versterken van het vertrouwen tussen burgers en brandweerlieden? Hoe zit het met de aangekondigde informatie- en communicatieinspanningen?

  • Wat is het stappenplan van de Brusselse regering voor de rekrutering en opleiding van operationeel personeel?

 
 
Antwoord   

De agressie die heeft plaatsgevonden en waarnaar in de parlementaire vraag wordt verwezen, is helaas geen uitzondering.

 

Daarom blijft het actieplan dat door de DBDMH is opgesteld, uitgevoerd en gecontroleerd, volledig relevant en van toepassing.

Met andere woorden, ik heb niet de indruk dat er zich nieuwe ontwikkelingen of veranderingen in de arbeidsomstandigheden hebben voorgedaan die een specifiek antwoord vereisen.

 

Ondertussen is er wel vooruitgang geboekt.

Zoals u wellicht weet, heeft de Kamer onlangs een wet aangenomen die voorziet in strengere straffen voor geweld tegen hulpverleners.

Deze maatregel maakte ook deel uit van het actieplan ter bestrijding van geweld tegen hulpverleners, dat onder andere deze maatregel heeft aanbevolen aan de federale regering.

Mijn voorganger heeft de minister van Justitie meermaals benaderd om deze aanpassing te vragen.

 

 

Wat de omvang van het probleem en het aantal geregistreerde gevallen betreft: voor het jaar 2023 werden 62 incidenten geregistreerd (er werden 62 formulieren verzameld), waaronder 33 gevallen van fysiek geweld.

Ter vergelijking: het jaar daarvoor, 2022, werden 59 gevallen van geweld tegen brandweerlieden gemeld.

 

Van alle klachten (verbaal + fysiek) hadden er 33 betrekking op de ambulance en 10 op de brandweer (14 niet nader gespecificeerd). 57 meldingen werden gedaan door mannen en 2 door vrouwen (en 3 niet nader gespecificeerd).

 

Categorie
personeel

2023

Dienst Ambulance

38

Dienst Brandweer

10

Administratief

/

Niet gespecificeerd

14

Algemeen totaal

62

 

Geslacht

2023

Mannelijk

57

Vrouwelijk

2

Niet gespecificeerd

3

Algemeen totaal

62

 

Verdeling naar aard van de feiten

2023

1.Verbaal geweld (woorden, verbale bedreigingen, beledigingen…)

46

43%

2.Verbaal geweld met seksuele connotatie

3

3%

3.Fysiek geweld (bewegingen, slagen, contact met/zonder wapen, stenen gooien…)

33

31%

4. Fysiek geweld met seksuele connotatie

/

/

5.Psychologisch (bedreigingen, intimidatie, isolatie, andere…)

25

23%

Algemeen totaal

107

 

 

Een formulier kan meerdere geweldfeiten bevatten (107 feiten op 62 formulieren).

Deze cijfers zijn waarschijnlijk niet volledig, omdat we veronderstellen dat er sprake is van onderrapportage.  Vooral verbaal geweld wordt vaak niet gemeld. Volgens een enquête die VIAS vorig jaar heeft gehouden, geven hulpverleners aan dat ze zeer regelmatig te maken krijgen met verbaal en fysiek geweld.

Er worden nochtans inspanningen geleverd om het melden te stimuleren, bijvoorbeeld door het bewustzijn van het personeel te verhogen en de procedures te vereenvoudigen en te digitaliseren. Ook dat is een onderdeel van het actieplan.

 

De realiteit van de interventies betekent dat het erg moeilijk blijft om op het niveau van de Brandweer maatregelen te treffen om onze medewerkers te beschermen. Door de aard van hun taken in noodsituaties worden onze medewerkers namelijk direct blootgesteld aan de personen en situaties waarmee ze te maken krijgen, in een poging om hulp te bieden.

 

Ondanks het feit dat deze aanvallen en gewelddadigheden meer van externe aard zijn, implementeert de DBDMH momenteel de volgende maatregelen om zijn personeel te beschermen:

 

Preventie- en beschermingsmaatregelen voor brandweerlieden en ambulanciers op het terrein:

- Als het risico wordt verwacht, zoals op 31 december/ evenementen met mensenmassa’s/ gevoelige wijken die bekend staan als "waakzaamheidszones"

o Organisatie van politiebegeleiding

o Procedure "ordeverstoring in de stad" met instructies over het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen of specifieke voorzorgsmaatregelen voor brandweerwagens (vergrendeling, geen persoonlijke bijl bij zich hebben, enz.)

- Als het risico pas bij aankomst ter plaatse wordt vastgesteld: Stand-by van de interventieteams, in afwachting van politieondersteuning.

Fysieke beschermingsmaatregelen voor brandweerlieden en ambulanciers:

- Klassieke persoonlijke beschermingsmiddelen: helmen, rangers, interventiekledij, enz.

- Specifieke uitrusting die wordt bestudeerd (effectiviteit nog niet bewezen): mes-werende vesten en persoonlijke camera of voertuigcamera. De wijziging van de wetgeving inzake camera's wordt momenteel besproken in het Parlement, en het is ook een bepaling waarop mijn voorganger meermaals heeft aangedrongen bij de minister van Binnenlandse Zaken om deze in overweging te nemen.

 

Psychologische beschermingsmaatregelen voor brandweerlieden en ambulanciers: Psychologische ondersteuning na de gebeurtenis is mogelijk op initiatief van het slachtoffer via het stressteam/ vertrouwenspersonen/ de afdelingspsycholoog.

 

Preventieve maatregelen: training voor al het personeel

- First Responder Anti Aggression Training (FRAT: interventie bij rellen)

- Geweldloze communicatie,

- Andere training specifiek over het benaderen en ontmijnen van conflictsituaties, in voorbereiding in 2024.

 

Met betrekking tot het luik dat gewijd is aan het versterken van het vertrouwen tussen burgers en brandweerlieden:

Op 30/11 werd samen met safe.brussels een campagne gelanceerd om meer respect te vragen voor hulpverleners.

Met behulp van straatkunst, sociale media en traditionele media probeerden we deze boodschap kracht bij te zetten. De campagne werd bewust gelanceerd in de maand voorafgaand aan oudejaarsavond, die traditioneel een bijzonder moeilijke nacht is voor de hulpdiensten.

Voor zover ik weet, werd het parlementslid uitgenodigd op radiostation Arabel voor een discussie als onderdeel van deze campagne. Tijdens dit programma deelde ook een brandweerman zijn getuigenis.

Er zijn plannen om posters op brandweerwagens te hangen om de campagne in 2024 voort te zetten.

 

Een ander initiatief: occasionele bezoeken aan jeugd- en buurthuizen om de rol van de hulpdiensten en hun werking uit te leggen. Dit gaat vaak gepaard met een reanimatiedemonstratie.  Er ontstaat een constructieve dialoog tussen de hulpverlener en de aanwezigen en de ervaring wordt door alle betrokkenen goed onthaald.

 

 

En als ik me niet vergis, heeft het parlementslid zelf zo'n evenement in zijn woonplaats Etterbeek kunnen bijwonen. Meer recent bezocht de brandweer een jeugdcentrum in Molenbeek.

 

De brandweer is ook betrokken bij andere activiteiten:

- Aanwezigheid bij buurtfeesten/braderieën (zoals onlangs bij de Modelwijk), vaak in samenwerking met de pool van jonge brandpreventie adviseurs.

-    Hetzelfde geldt voor sportwedstrijden/activiteiten.

- Bezoeken aan de brandweerkazernes door verschillende verenigingen, zoals onlangs door een rugbyclub uit Anderlecht, die gebruik maakte van de sportfaciliteiten van de DBDMH.

- Huisbezoeken door de pool van jonge  brandpreventie adviseurs om uitleg te geven over de verschillende maatregelen die genomen moeten worden om het risico op brand en CO-vergiftiging te verminderen.

- De cel Communicatie is voortdurend aanwezig op sociale netwerken (META) om verslag uit te brengen over bepaalde interventies.

 

 

Met betrekking tot uw vraag over het stappenplan van de Brusselse Regering voor de aanwerving van operationeel personeel:

De DBDMH voert momenteel een nieuwe aanwervingscampagne voor ambulance-brandweerpersoneel.

Deze procedure is begonnen in augustus 2023 en zal eindigen in april 2024.

Voor elke taalrol zal een reserve worden aangelegd om de vacatures in deze functie voor 2024 en 2025 in te vullen.

 

 

In het kader van de campagne voor het FGA (federaal geschiktheidsattest), dat een voorwaarde is om deel te nemen aan de aanwervingscompetitie van de DBDMH, werd een grote inspanning geleverd om meer Brusselaars aan te trekken, onder meer om het vertrouwen tussen burgers en brandweerlui te verbeteren.

De eerste aanstellingen na deze procedure zijn gepland voor oktober 2024 (24 officieren) en december 2024 (ook 24 officieren).

De officieren zullen de volgende 9 maanden een opleiding volgen.