Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de inzameling en verwerking van afgedankte matrassen.

Indiener(s)
Bianca Debaets
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 703)

 
Datum ontvangst: 23/02/2021 Datum publicatie: 23/04/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 20/04/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
02/03/2021 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Sinds 1 januari van dit jaar kunnen Vlamingen hun afgedankte matras gratis inleveren bij een heleboel handelaars en op het recyclagepark, waardoor vermeden moet worden dat oude matrassen zomaar mee verbrand worden met het grofvuil.

De Vlaamse Regering wil tegen 2025 op die manier 65% van de oude matrassen selectief inzamelen en 50% van de materialen hergebruiken of recycleren. Zo zou er jaarlijks 11.000 ton CO2 minder uitgestoten worden. Enkele matrasproducenten en sectorfederaties richtten hieromtrent tevens het beheersorganisme Valumat op, om zo op een uniforme manier aan de wettelijke verplichtingen te kunnen voldoen.

Vandaar dat ik u graag volgende vragen stel:

- Kan u toelichten op welke manier afgedankte matrassen op dit moment selectief ingezameld en verwerkt worden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Kunnen zij afgeleverd worden in de gewestelijke recyparken of kunnen deze tevens op afspraak opgehaald worden door Net Brussel?
- Beschikt u over cijfers die kunnen duiden welk aandeel afgedankte matrassen uitmaken van het totale aantal sluikstorten in het Brussels Gewest? Hebt u tevens zicht op het aandeel dat de afgedankte matrassen uitmaken van de totale hoeveelheid afvalstromen?
- Welk aandeel van de oude matrassen wordt hergebruikt of gerecycleerd en welk aandeel belandt mee bij het grofvuil en/of in de verbrandingsoven? Welke evolutie kan u duiden in deze cijfers in vergelijking met de voorgaande jaren?
- Hebt u reeds onderzocht op welke manier de selectieve inzameling en recyclage van oude matrassen georganiseerd kan worden in ons Gewest? Zo ja, kan u dit nader toelichten? Welke stappen werden hieromtrent reeds ondernomen? Welke verdere stappen en welk tijdspad voorziet u hieromtrent?
- Hebt u omtrent deze problematiek reeds overleg gepleegd met hetzij de Vlaamse Regering, hetzij met de matrasproducenten en sectorfederaties en/of Valumat? Zo ja, welke vaststellingen of conclusies kwamen daaruit voort wat betreft een mogelijke implementatie van een soortgelijke regelgeving op Brussels niveau?
 
 
Antwoord    1)Kan u toelichten op welke manier afgedankte matrassen op dit moment selectief ingezameld en verwerkt worden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Kunnen zij afgeleverd worden in de gewestelijke recyparken of kunnen deze tevens op afspraak opgehaald worden door Net Brussel?

Momenteel worden de matrassen ingezameld via verschillende ophalingen door het Agentschap Net Brussel (Recypark, ophaling aan huis, sluikstort). Ze worden vervolgens samen met het andere afval van de grofvuilfractie gebracht naar een extern recyclagebedrijf.

De belangrijkste verwerkingsmethode is momenteel verbranding met energierecuperatie.

Na de inzameling worden de matrassen verwerkt tot granulaten, die vervolgens worden gebruikt als alternatieve brandstoffen met een hoge energetische waarde. De bodemas kan vervolgens met cement worden vermengd, zodat het afval volledig kan worden teruggewonnen.
Matrassen zijn momenteel niet ontworpen om te worden ontmanteld, hergebruikt en gerecycleerd. Er zijn weinig afzetmogelijkheden voor de verschillende materialen van ontmantelde matrassen en de ontwikkeling van de sector verloopt gestaag.

2)Beschikt u over cijfers die kunnen duiden welk aandeel afgedankte matrassen uitmaken van het totale aantal sluikstorten in het Brussels Gewest? Hebt u tevens zicht op het aandeel dat de afgedankte matrassen uitmaken van de totale hoeveelheid afvalstromen?

Er zijn momenteel geen specifieke gegevens voor deze stroom beschikbaar.

Momenteel wordt door Net Brussel een inventaris opgemaakt om te berekenen hoeveel matrassen in het Brussels Gewest naar het recypark zijn gebracht, via huisophaling zijn ingezameld en via de ophaling van sluikstort zijn teruggebracht. Vervolgens kan worden berekend wat het aandeel daarvan is ten opzichte van de ingezamelde grofvuilfractie. Over dit onderwerp worden maandelijks vergaderingen georganiseerd tussen Net Brussel, Leefmilieu Brussel en Valumat - het Belgische beheersorganisme van de EPR matrassen.

3)Welk aandeel van de oude matrassen wordt hergebruikt of gerecycleerd en welk aandeel belandt mee bij het grofvuil en/of in de verbrandingsoven? Welke evolutie kan u duiden in deze cijfers in vergelijking met de voorgaande jaren?

Er zijn geen exacte cijfers voor deze fractie in het bijzonder (zie de lopende inventaris om het aandeel te bepalen).

Zoals hierboven vermeld, worden de ingezamelde matrassen momenteel hoofdzakelijk verbrand met energierecuperatie.
In België wordt gewerkt aan de oprichting van een recyclageketen en een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (EPR) om een gunstig kader voor de oprichting van deze keten vast te leggen (zie vraag 4 hieronder). Momenteel beschikken twee bedrijven in Nederland en twee bedrijven in Frankrijk over ontmantelingsinstallaties voor matrassen met het oog op recycling.
De Federatie Ressources voert dit jaar ook een inventarisatie uit om het aandeel hergebruikte matrassen bij de inzamelingen door haar leden te berekenen.

4)Hebt u reeds onderzocht op welke manier de selectieve inzameling en recyclage van oude matrassen georganiseerd kan worden in ons Gewest? Zo ja, kan u dit nader toelichten? Welke stappen werden hieromtrent reeds ondernomen? Welke verdere stappen en welk tijdspad voorziet u hieromtrent?

In 2018 heeft Leefmilieu Brussel een studie uitgevoerd om de invoering van een EPR-mechanisme voor matrassen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te onderzoeken. Het was de bedoeling de werkzaamheden in de twee andere gewesten op te volgen, het juiste mechanisme voor het Brusselse Gewest te bestuderen en vast te leggen en besprekingen met de sector aan te vatten over de uitvoering. Uit de studie kwam duidelijk naar voren hoe belangrijk EPR is om de inzameling en recycling van afgedankte matrassen te organiseren en te financieren, evenals om de mogelijkheden inzake hergebruik en ecodesign te onderzoeken.
In 2020 is het Brussels Gewest onderhandelingen gestart met Valumat om een EPR voor matrassen te integreren in het Besluit van 1 december 2016 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende het afvalbeheer (Brudalex). Momenteel wordt een tekstvoorstel besproken dat aansluit bij de Waalse en Vlaamse regelgeving.

In deze tekst (zodra hij wordt aangenomen) wordt voorzien in de financiële verantwoordelijkheid van de producenten (via Valumat) voor de inzameling en verwerking van afgedankte matrassen en minimale en progressieve percentages voor inzameling, recycling en hergebruik. Valumat zal Net Brussel vergoeden voor de ophaling van matrassen via de grofvuil- en huisophaling.
Zodra dit EPR is ingevoerd, zal een selectieve inzameling via de Recyparken worden georganiseerd. Valumat zal de consumenten en vakmensen ook sensibiliseren voor dit systeem.

5)Hebt u omtrent deze problematiek reeds overleg gepleegd met hetzij de Vlaamse Regering, hetzij met de matrasproducenten en sectorfederaties en/of Valumat? Zo ja, welke vaststellingen of conclusies kwamen daaruit voort wat betreft een mogelijke implementatie van een soortgelijke regelgeving op Brussels niveau?

Er worden maandelijkse vergaderingen gehouden tussen Net Brussel, Leefmilieu Brussel en Valumat om de lopende inventaris, de invoering van de selectieve inzameling en de ontvangen vergoedingen op te volgen.

Voorts wordt interregionaal overleg tussen kabinetten en administraties georganiseerd met het oog op een zo goed mogelijke homogene toepassing op het gebied van de EPR. Daarbij werd gesproken over het ontwerp van de matrassen en een geharmoniseerd systeem in de drie gewesten is zeker wenselijk om de werking en de resultaten te optimaliseren.